Hợp tác xã nông nghiệp - thương mại - dịch vụ Thành Ðạt hiện chưa có trụ sở, phải mượn tạm nhà một xã viên để treo tấm bảng làm nơi giao dịch. Vào đề chuyện đầu tư nuôi giun quế, Phó Chủ nhiệm HTX Trần Tuấn Ðức, cho biết: "Mê lắm! Giun quế sinh sôi hằng ngày và hiệu quả lớn. Thời điểm này có rất nhiều nơi đến đặt hàng hỏi mua giun quế, nhưng với sản lượng hiện tại, tôi chỉ đáp ứng khoảng 20 người ở huyện Bình Ðại và Ba Tri mua giun về cho tôm sú ăn". Anh Ðức tiếp: "Nguyên nhân mà chúng tôi chí thú đến với nghề nuôi giun quế theo kiểu trang trại, là vì hiện nay, ngoài thức ăn công nghiệp phục vụ cho con tôm, dân nuôi tôm còn dùng giun quế để làm nguồn thức ăn chính, vì theo họ giun quế trị được bệnh trên tôm sú!".

    Theo các chủ nuôi tôm công nghiệp với quy mô lớn ở Bến Tre thì trong lĩnh vực nuôi tôm, nếu tôm bị bệnh phân trắng là một mối nguy dẫn đến phá sản, nợ nần. Tôm bệnh đốm trắng vài bữa là tôm chết, còn bệnh phân trắng tôm lâu chết, người nuôi phải sử dụng thuốc, tốn thức ăn lâu dài để nuôi hy vọng, nhưng nuôi riết chịu không nổi phải bán và lỗ nặng. Vì thế theo khuyến cáo của các kỹ sư nuôi trồng thủy sản nếu có giun quế cho tôm ăn sẽ tăng sức đề kháng của tôm. Quả thực, dân nuôi tôm bước đầu cũng bán tín, bán nghi, nhưng thực tế hiệu quả đem lại từ nguồn thức ăn của giun quế thật bất ngờ - tôm vượt qua bệnh phân trắng và lớn khá nhanh.

    Chưa tin vào sự thật này, Phó Chủ nhiệm HTX lại đem chuyện hỏi các kỹ sư thủy sản, thì được trả lời: là một số thầy trường đại học nói, giun quế rất có hiệu quả trong nuôi thủy sản, nhưng lâu nay chưa phát triển đại trà, nên rất ít thấy ai dùng giun quế để làm nguồn thức ăn nuôi tôm công nghiệp. Không bỏ lỡ cơ hội này, sau khi thực hiện những chuyến tham quan, học hỏi các mô hình nuôi giun quế ở TP Hồ Chí Minh, Long Xuyên (An Giang) anh Ðức quyết định đầu tư nuôi giun quế tại Ba Tri, nhằm tạo bước đột phá khi mà phong trào nuôi tôm hiện nay đang báo động ô nhiễm môi trường do xử lý thức ăn công nghiệp không khéo.

    Sở dĩ anh Ðức chọn xã Tân Mỹ, huyện Ba Tri để nuôi giun quế, vì đây là địa phương có đàn bò lớn nhất tỉnh Bến Tre, với 52 nghìn con và cho ra khoảng 260 tấn phân bò mỗi ngày, phân được xuất thô đi các tỉnh miền đông, chủ yếu là để bón cây, nhưng đồng thời cũng là nguồn thức ăn cho giun quế. Thấy mô hình anh đưa ra lý tưởng, nhiều người đồng tình hưởng ứng. Người có đất góp vốn bằng quyền sử dụng đất, có tiền góp tiền. 14 thành viên tham gia hợp tác xã với số vốn 650 triệu đồng. Riêng gia đình anh, bỏ phần vốn hơn 300 triệu đồng. Anh Ðức kể: "Ham thì ham thiệt, nhưng bắt tay vào làm cũng lo lắm, bởi có bao nhiêu vốn gom đầu tư vào mấy con giun li ti. Nhưng khi nhớ đến chuyện giun quế có thể trị bệnh tôm là tôi yên tâm. Hơn nữa, tôi suy nghĩ trong làm ăn phải quyết đoán và mạo hiểm... Vậy là tôi làm quyết liệt".

    Lúc đầu, HTX đầu tư nuôi hơn 20 tấn giun quế giống (25 nghìn đồng/kg) trên diện tích 1.000 m2 đất ở xã Tân Mỹ. Từ nguồn giun quế giống này, nhân thêm điểm nuôi với diện tích hơn 1.000 m2 ở xã Phước Tuy, cũng tại huyện Ba Tri. Từ thực tế mô hình nuôi giun quế của HTX cho thấy, ba kg phân bò làm nguồn thức ăn sẽ trở thành một kg phân giun quế. Giá mua phân bò là 50 đồng/kg và giá bán phân giun quế hiện tại 800 đồng/kg thì người nuôi lãi 600 đồng/kg. Một công đất mỗi tháng sử dụng 50 tấn phân bò, cho ra gần 17 tấn phân giun quế. Phân giun quế là phân bón hữu cơ rất tốt để chăm sóc nhiều loại cây và rất dễ tiêu thụ. Chỉ riêng phần lãi từ chênh lệch giá phân bò và phân giun quế đã đủ trang trải chi phí đầu tư. Như vậy, thành phẩm là giun quế mỗi tháng người nuôi thu hoạch từ 700 đến 800 kg/công đất, giá bán từ 35.000 đến 40.000 đồng/kg, người nuôi hưởng trọn phần tiền này. Giun quế nuôi không sợ bệnh, chỉ cần đầu tư giống một lần thì hưởng lợi lâu dài. Tính đến nay, sau sáu tháng nuôi giun quế HTX đã thu về gần 300 triệu đồng từ bán sản phẩm giun quế và phân giun quế.

    Bây giờ, HTX đã có khoảng 75 tấn giun quế sinh sống ở diện tích đất trên 2.000 m2. Khách hàng thì vô kể, nhưng do nguồn giun quế cung cấp của HTX còn quá ít. Anh Ðức tính toán: "Chỉ cần một phần năm diện tích nuôi tôm công nghiệp ở Bến Tre hiện nay cũng phải cần 20 ha nuôi giun quế, nghĩa là cần gấp 100 lần diện tích nuôi giun quế như tôi mới đủ cung ứng. Nhiều người nuôi tôm ở Bình Ðại và Ba Tri cho ăn giun quế, tôm đang bệnh trở nên khỏe mạnh, họ thông tin với nhau, nên người ta đổ xô đến tìm mua giun quế mà HTX đâu thể nào đáp ứng hết, vì số lượng mới vài trăm kg mỗi ngày". Anh Ba Minh, từ TP Hồ Chí Minh về xã Thạnh Phước, huyện Bình Ðại đầu tư nuôi 32 ao tôm sú công nghiệp. Ngay vụ đầu, anh Ba Minh "gặp nạn" vì 16 ao tôm bị bệnh buộc anh phải tiêu hủy. Khi được kỹ sư thủy sản khuyên nên thử mua giun quế về cho ăn. Ban đầu, anh cương quyết không chịu vì không tin. Ðuối quá, vì tôm càng ngày bệnh càng nặng anh mua giun quế về cho tôm ăn ở ao tôm tệ nhất, sắp sửa bỏ trong số 16 ao còn lại để thử nghiệm. Kết quả, tôm khỏe trở lại. Bây giờ, cứ mỗi ngày anh cho công nhân từ Bình Ðại chạy sang HTX nuôi giun quế Thành Ðạt ở Ba Tri mua 10 kg về cho tôm ăn bổ sung luân phiên ở tất cả các ao.

    Anh Ðức đưa cho tôi xem một số giấy tờ mà Sở Khoa học - Công nghệ tỉnh Bến Tre ngỏ ý muốn anh làm đề tài nghiên cứu về tác dụng của giun quế đối với việc nuôi tôm, để qua đó có kết luận liệu giun quế có thật sự là giải pháp cho các ao tôm ở đồng bằng sông Cửu Long đang diễn biến phức tạp về dịch bệnh hay không? Anh Ðức nói: "Khả năng của tôi là kinh doanh thì sao làm công việc này được. Nhưng tôi cùng với người em kỹ sư của mình sẽ nhờ đến sự hỗ trợ của các viện, trường để giải thích và phân tích, nhằm tìm ra câu trả lời chính xác...". Hiện tại, HTX đang có kế hoạch tiếp tục mở rộng diện tích nuôi giun quế lên 1 ha. Bên cạnh đó, cũng sẵn sàng cung cấp giống giá rẻ 10.000 đồng/kg giun quế giống để nhiều người dân cùng nuôi. HTX sẽ bao tiêu sản phẩm cho bà con nuôi giun quế.

    LÊ QUANG NHUNG